Synodalne Spotkanie Konsultacyjne ORRK
„Rozwój duchowy i pastoralny w trudnym czasie" - to temat Spotkania Plenarnego Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich, które odbyło się 20 listopada w Warszawie. W związku z trwającym procesem synodalnym wydarzenie zostało przekształcone w Synodalne Spotkanie Konsultacyjne ORRK.
Główną konferencję na temat „Rozwój duchowy i pastoralny w trudnym czasie" wygłosił o. Adam Schulz SJ, przewodniczący ORRK. Przedstawiamy fragmenty jego wystąpienia:
„Według moich informacji liczba członków ruchów, przez te ostatnie 2 lata, nie zmniejszyła się, a nawet nieznacznie zwiększyła i obecnie wynosi ponad 4,2 mln, w tym połowa to członkowie Żywego Różańca. Nowym zjawiskiem w okresie pandemii był rozkwit nowych wspólnot internetowych, mobilnych, online, skupionych wokół programów formacyjnych ruchów, wokół propozycji formacyjnych przedstawianych przez zakony, przy parafiach, wokół duszpasterza, czy serwisu internetowego. Poza tym aktualnie najdynamiczniej rozwijają się ruchy: skupiające mężczyzn, związane z kultem maryjnym oraz Jezusa Miłosiernego, ruchy rodzinne i posługujące wśród małżeństw, skoncentrowane na pomocy społecznej, charytatywnej, ludziom biednym i potrzebującym. (...)
W okresie pandemii rola ruchów zdecydowanie wzrosła. To członkowie ruchów domagali się Mszy św. i aktywnie w nich uczestniczyli, nawet w okresie dużych ograniczeń. Na członkach ruchów można było polegać w organizacji życia parafialnego i stali się oni główną siłą wspierającą jej rozwój. To dotyczy Polski, ale również Europy. (...)
Kryzys to czas oczyszczenia, podczas którego należy dokonać rachunku sumienia. Trzeba przyjrzeć się naszym wyborom, postawom, motywacjom naszego działania w świetle Dekalogu oraz Ewangelii i je zrewidować. Te, które są dobre, należy dalej rozwijać, a inne wymagają korekty, nawrócenia.
Kryzys jest czasem łaski, która weryfikuje autentyczność naszej wiary, bezinteresowność miłości. Jest to czas szybkiego wzrostu duchowego dla tych, co szukają oraz czas rezygnacji i odejścia (oby na krótko) dla tych, którzy się zniechęcili. Jednocześnie, kiedy w Bogu próbujemy spojrzeć na to, co się dzieje w Kościele, to szybko dostrzeżemy również i to, że nigdy w historii naszego Kościoła nie mieliśmy tak dużej grupy ludzi świeckich, którzy świadomie rozwijają swoje powołanie. Dziś świeccy zarówno żyjący w małżeństwach, jak i osoby samotne, bardzo radykalnie podejmują drogę życia Ewangelią, Kazaniem na Górze, Radami Ewangelicznymi, pozostając osobami świeckimi. Ich wiara i decyzje nie wynikają już z tradycji, z przyzwyczajenia, ale są ich osobistymi wyborami i owocem ich pracy duchowej.
Również, kiedy spojrzymy na duchownych, dostrzegamy różne postawy wobec tego czasu oczyszczenia. Z jednej strony widzimy kapłanów, siostry zakonne, którzy bardzo angażują się w rozwój swojego powołania, pogłębiają je, poszukują nowych dróg apostolstwa, ewangelizacji. Widzimy również duchownych, którzy są letni, zatrzymali się w swoim życiu duchownym i apostolskim. Spotykamy też i takich, ale jest to mała grupa, którzy odeszli od swojego powołania, na różne sposoby je zdradzili.
Generalnie jednak czas oczyszczenia jest okresem przyśpieszonego rozwoju dla tych, którzy go szukają. Jest to czas oczyszczenia i uzdrowienia, bolesny, szokujący, ale potrzebny, aby chrześcijanie jutra mieli w sobie siłę duchową i byli zdolni wnieść w życie Kościoła i świata nowe inspiracje i nadzieje. Część ludzi odeszła, zgorszona zewnętrznym obrazem zła w Kościele, ale część została i ma nadzieję, że dobro, które w nim jest, objawi się bardziej widocznie i zdecydowanie. Nasza strategia na kryzys to: zło dobrem zwyciężaj! Trzeba nam się skupić na dobru w Kościele oraz w świecie i je wspierać. To dobro, dobre czyny, zmieniają świat od wewnątrz i na zewnątrz.
Synod szansą odnowy Kościoła. (...) Synodalność nie jest czymś nowym w Kościele, przeciwnie, sięga Jego początków. W pierwszym tysiącleciu «podążanie razem», czyli praktykowanie synodalności, było zwyczajnym sposobem postępowania Kościoła rozumianego jako «lud zjednoczony jednością Ojca i Syna, i Ducha Świętego». Św. Jan Chryzostom mógł powiedzieć: «Kościół i Synod są synonimami».
Także w drugim tysiącleciu, kiedy Kościół położył większy nacisk na rolę hierarchiczną, nie zabrakło tego sposobu postępowania. (...)
Ogólnopolska Rada Ruchów Katolickich, od początku swojego istnienia kierowała się rozeznawaniem dróg Bożych dla ruchów w Kościele i świecie. Dlatego można powiedzieć, że Ogólnopolska Rada Ruchów Katolickich jest z natury swojej synodalna - choć nie znaliśmy tego słowa, to jednak jego treść wewnętrzną i działania z tym związane były podejmowane. Stale poszukujemy, ku czemu nas prowadzi Duch Święty jako ruchy w obecnych czasach - jest to duży wysiłek, bo nie zawsze jest łatwo odczytywać drogi Boże. Na spotkaniach Ogólnopolskiej Rady zajmujemy się tym, ku czemu prowadzi nas Duch Święty. Jeśli chodzi o Ogólnopolską Radę, to w ten sposób działamy od 30 lat. I podobnie winno się dziać w Diecezjalnych Radach.
Droga synodalna to przejście od obserwacji i analizy procesów zachodzących w Kościele do poszukiwania, do rozeznawania drogi rozwoju Kościoła jaki proponuje Duch Święty. Przejście od opisywania różnych form kryzysu Kościoła do odczytywania pozytywnej drogi jego rozwoju jaką proponuje Bóg. I nie chodzi o to, aby odczytać to czego chce większość, czy jakie rozwiązania widzą specjaliści, ale o szukanie drogi, jaką proponuje Bóg w danej sytuacji. Stąd na spotkaniach synodalnych ważne jest spotkanie ze Słowem Bożym, milczenie, modlitwa, czas słuchania innych ludzi.
Trzeba sięgnąć po jak największą grupę osób, bo dotychczasowe siły już nie wystarczą, potrzeba bardziej wsłuchać się w głos świeckich oraz kapłanów i osób konsekrowanych. Trzeba, aby świeccy poczuli się współodpowiedzialni za Kościół, a to się może stać wówczas, gdy znajdą dla siebie w nim miejsce, odkryją specyfikę swojego powołania w Kościele i świecie, odkryją jego chrzcielne korzenie.
Jaki jest cel Synodu? (...) Poszukujemy, co Duch Święty nam mówi na temat odnowy Kościoła w świecie. Ważne jest, aby sobie uświadomić że owocem finalnym spotkań synodalnych nie ma być napisanie jedynie postulatów do Sekretariatu Synodu, ale przemiana serca i podjęcie nowych wyzwań, działań przez nas wszystkich, a nie tylko przez biskupów czy Papieża. Nie mamy odczytywać, co Duch Święty mówi do Biskupów i do Papieża, ale do nas wszystkich, również do ciebie, na różne tematy. (...)
Trzeba stwierdzić, że część ruchów od lat żyje synodalnością Kościoła, nie nazywając tej drogi synodalnością, po prostu realizuje swoje powołanie. Bo oto «podążamy razem», aby głosić Ewangelię słowem i czynem. Wsłuchując się w prowadzenie Ducha Świętego, rozeznając Jego prowadzenie. Żyjąc Słowem Bożym, uczestniczymy w Eucharystii, modląc się prowadzimy dialog z ludźmi poszukującymi. Dbamy o promocję świeckich w Kościele, podejmujemy różne formy apostolstwa, które wynikają z powołania człowieka świeckiego. Aktywnie uczestniczymy w życiu Kościoła, podejmując współodpowiedzialność za Jego rozwój, itd. Zachęcamy, aby wesprzeć proces synodalny w parafiach oraz w diecezji organizując synodalne spotkania konsultacyjne, jednocześnie trzeba, abyśmy sami organizowali spotkania synodalne w ramach ruchu lub niezależnie od niego.
Członkowie ruchów są obecni i działają w:
- diecezjalnych zespołach synodalnych,
- animują i uczestniczą w parafialnych synodalnych spotkaniach konsultacyjnych,
- organizują spotkania synodalne wewnątrz ruchu na poziomie lokalnym, jak i ogólnopolskim,
- organizują spotkania synodalne niezależnie od parafii i od ruchu, gromadzą ludzi, którym zależy na odnowie Kościoła,
- przez to, że ruchy z natury mają charakter synodalny, stąd okres Synodu Biskupów wykorzystują do rozwinięcia, pogłębienia postaw synodalnych w swoich wspólnotach tak, aby służyły na dłużej niż tylko na spotkania synodalne przez niecały rok.
W większości diecezji są opracowywane materiały dla parafialnych spotkań synodalnych. Natomiast w ruchach należy wykorzystać różne spotkania i sesje, które były zaplanowane, do tego, aby przekształcić je w spotkania synodalne, albo ubogacić je o spotkanie synodalne.
Wskazówki dotyczących organizacji synodalnego spotkania konsultacyjnego według podręcznika watykańskiego. (...)
Można zastosować odpowiednią metodę dialogu w grupie, która będzie zgodna z zasadami synodalności. Na przykład, metoda Rozmowy Duchowej promuje aktywne uczestnictwo, uważne słuchanie, refleksyjne mówienie i rozeznawanie duchowe. Uczestnicy tworzą małe grupy składające się z około 6-7 osób z różnych środowisk.
Metoda ta trwa co najmniej godzinę i składa się z trzech rund. W pierwszej rundzie każdy po kolei dzieli się owocami swojej modlitwy w odniesieniu do pytań do refleksji, które zostały wcześniej rozdane. W tej rundzie nie ma dyskusji, a wszyscy uczestnicy po prostu słuchają głęboko każdej osoby i zwracają uwagę na to, jak Duch Święty porusza się w nich samych, w osobie mówiącej i w całej grupie. Po tym następuje czas ciszy, aby zanotować swoje wewnętrzne poruszenia. W drugiej rundzie uczestnicy dzielą się tym, co najbardziej uderzyło ich w pierwszej rundzie i co poruszyło ich w czasie ciszy. Może pojawić się również dialog, przy zachowaniu tej samej duchowej uważności. Ponownie po tym następuje czas ciszy.
Wreszcie w trzeciej rundzie uczestnicy zastanawiają się nad tym, co wydaje się mieć oddźwięk w rozmowie i co ich najbardziej poruszyło. Odnotowuje się również nowe spostrzeżenia, a nawet nierozwiązane pytania. Spontaniczne modlitwy wdzięczności mogą zakończyć rozmowę. Zazwyczaj każda mała grupa będzie miała moderatora i osobę sporządzającą notatki. (...)
Po zakończeniu dialogu w grupie, uczestnicy powinni podsumować i podzielić się swoimi doświadczeniami z tego procesu w swojej małej grupie. Jak wyglądało ich doświadczenie? Jakie były wzloty i upadki? Jakie nowe i odświeżające spostrzeżenia mogli odkryć? Czego nauczyli się o synodalnym sposobie postępowania? W jaki sposób Bóg był obecny i działał podczas ich wspólnego czasu?
Pytanie podstawowe na pracę synodalną.
Zasadnicze pytanie, które kieruje tą konsultacją Ludu Bożego, jak już wspomniano na początku, jest następujące: Kościół synodalny, głosząc Ewangelię, «podąża razem»; jak owo «podążanie razem» realizuje się dzisiaj w waszym Kościele partykularnym? Do podjęcia jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, abyśmy wzrastali w naszym «podążaniu razem»?"